Kształtujące się na przestrzeni wieków prawo brytyjskie obfituje w różne rodzaje własności nieruchomości, które są nieporównywalnie bardziej skomplikowane od tych przyjętych w rodzimym prawodawstwie. Poczynając od pełnego władztwa nad nieruchomością oraz jej gruntem, poprzez oddzielenie tytułu prawnego do gruntu od tytułu prawnego do nieruchomości oraz różne formy współwłasności z państwem, bankiem lub inną osobą fizyczną lub prawną, kończąc na własności nieruchomości związanej ze średniowiecznym prawem o przeżycie – nie sposób ująć ich bogactwa i różnorodności. W wyniku braków terminologicznych naszego ojczystego języka nie da się ich nawet w łatwy sposób przetłumaczyć. Aby możliwie najbardziej precyzyjnie wyjaśnić odmienności poszczególnych form własności nieruchomości niezbędne jest więc ich omówienie. W Anglii i Walii istnieją więc następujące formy własności nieruchomości:
Freehold – jest to forma własności nieruchomości budynków i gruntów, na której ona się znajduje. Zarówno grunt jak i wzniesiony na nim budynek należą w 100% do właściciela.
Leasehold – oznacza, że jedynie budynek należy do właściciela nieruchomości (i jest dostępny na sprzedaż), a właścicielem gruntu jest inna osoba. Mieszkania są prawie zawsze leasehold, jednakże również duża część domów w Anglii posiada właśnie taki status. Zazwyczaj właściciel gruntu pobiera opłaty za jego dzierżawę (ground rent). Forma ta jest zbliżona do polskiego odpowiednika użytkowania wieczystego gruntu.
Okres dzierżawy zazwyczaj wynosi pomiędzy 99 a 999 lat. Ważnym jest, aby przy zakupie pozostało minimum 60 lat do zakończenia lease, w przeciwnym wypadku może to stanowić problem przy uzyskaniu kredytu hipotecznego.
Flying freehold (share of freehold) – jest odmianą freehold. Taka forma własności występuje zazwyczaj, gdy dom typu freehold zostaje przekształcony na dwa mieszkania. Ziemia pod domem staje się własnością obu właściecieli mieszkań w odpowiednich częściach. Nie ma potrzeby zapłaty czynszu, ale własność jest ograniczona prawami drugiego właściciela. Część wierzycieli hipotecznych nie zgadza sie na udzielenie kredytu, gdy jego zabezpieczeniem ma być ten typ nieruchomości.
Commonhold – jest to stosunkowa nowa forma własności, która oznacza kooperację pomiędzy właścicielami freehold mieszkającymi w zdefinowanej lokalizacji. Właścicielami części wpólnych commonhold jest zazwyczaj firma, której członkami mogą być jedynie własciciele freehold w danej lokalizacji.
Istnieje również wiele programów, które ułatwiają nabycie własnego lokalu, zwłaszcza osób kupujących po raz pierwszy:
‘Shared onwnership scheme’ – polega na zakupie domu lub mieszkania wspólnie z władzami lokalnymi (local authority) lub spółdzielnią mieszkaniową (Housing Association). Właściciel wykupuje wówczas procentowy udział w nieruchomości, której pozostała część jest własnością Housing Association czy też władz lokalnych. Za część należacą do współwłaściciela płaci się miesięczny czynsz. Można wykupić pozostałe udziały w miarę poprawy sytuacji materialnej.
‘The right to buy’ – polega na wykupie od władz lokalnych nieruchomości za obniżoną stawkę. Aby kwalifikować się do tego programu należy być lokatorem domu należącego do władz lokalnych przez minimum dwa lata (lub minimum pieć lat, jeśli lokatorem zostało się po 18 stycznia 2005).
‘Home Buy Direct’ / 'Help to Buy’ – jest to tzw 'shared equity scheme’ dla osób kupujących po raz pierwszy, gdzie pożyczka hipoteczna jest udzielana na minimum 70% wartości nieruchomości, a pozostała kwota 30% udzielana jest w formie udziału we własności nieruchomości (tzw. 'equity loan’). Przez pierwsze pięć lat nie ma opłat za ten rodzaj pożyczki 'equity loan’, która jest zazwyczaj udzielana w równych częściach przez rząd i dewelopera. W programie tym zazwyczaj można wykupić jedynie nieruchomości na rynku pierwotnym (nowe nieruchomości).
Autor: Marta Grzelak, Partner w kancelarii McHale & Co Solicitors* (zobacz więcej).
Kancelaria McHale & Co Solicitors nie udziela porad prawnych dotyczących nieruchomości w Szkocji.